Ημερίδα 2019          Πρόγραμμα          Εργαστήρια-Εγγραφές          Επιμορφωτές         Οργάνωση   

Εργαστήριο 2: «Ολοκαύτωμα και Εκπαίδευση: Δουλεύοντας θεατρικά με την παιδαγωγική του Janusz Korczak»

Στοιχεία εργαστηρίου

Σάββατο 8 Ιουνίου 2019
Πρωινή ζώνη εργαστηρίων: 10:00 - 12:30
Επιμορφωτές: Χαράλαμπος Μπαλτάς, Φωτεινή Παπαρήγα, Κατερίνα Αλεξιάδη

Περιγραφή

Το εργαστήριο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς που θέλουν να δουλέψουν στην τάξη την ιδέα του Ολοκαυτώματος. Όλα τα υλικά αυτού του εργαστηρίου έχουν παραχθεί από την παιδαγωγική ομάδα «Το Σκασιαρχείο». Δουλέψαμε αναλύοντας τα προσφάτως μεταφρασμένα από τη Φωτεινή Παπαρήγα ημερολόγια αυτού του δασκάλου. Τα ημερολόγια είναι υλικά για να δημιουργηθούν οι διαφορετικές προοπτικές-ομάδες (αντίσταση, συνεργασία, προσφυγιά, δικαιώματα των παιδιών) πάνω στο έργο και τη ζωή αυτού του Πολωνού δασκάλου του Ολοκαυτώματος. Οι προτάσεις από τα ημερολόγια εναλλάσσονται από διαφορετικές φωνές προκειμένου να αποδοθεί η σύγχυση, η πολυφωνία, η διαφορετική κάθε φορά προοπτική και η τελική επιλογή της κριτικής σκέψης. Η δημιουργία των τεσσάρων ομάδων αποβλέπει στη ρητορική αντιπαράθεση με βάση ένα κεντρικό πρόσωπο που είναι η μάσκα του δασκάλου, το οποίο ζητά ν’ ακούσει από τις ομάδες τις προοπτικές, να τις συμβουλευτεί και να επιλέξει το καλύτερο ιστορικά (δεσμευτικά). Στόχος είναι να επιτευχθεί η εμπλοκή των εκπαιδευτικών και η ενσυναίσθησή τους σε θέματα προσφυγιάς και ολοκαυτώματος.
Γίνονται κάποιες εισαγωγικές ασκήσεις στις/στους επιμορφούμενες/ους με στόχο να βιώσουν το κλίμα της σιωπής, της σοβαρότητας της κατάστασης και της κατάνυξης.
Στη συνέχεια, μέσα από μια πομπή κατανυκτική – πομπή θανάτου χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες: Δικαιώματα του παιδιού, Συνεργάτες, Αντίσταση και Πρόσφυγες. Μοιράζουμε σε όλες τις ομάδες τα ημερολόγια του Korczak και στέκονται σε τέσσερα αντιδιαμετρικά σημεία της αίθουσας. Ο δάσκαλος Korczak κάθεται στο κέντρο της αίθουσας και μιλάει παραληρηματικά λέγοντας τις ιδέες του. Ένα άλλο άτομο εθελοντικά διαβάζει κάποια αποσπάσματα από τα ημερολόγια. Οι ομάδες ανάλογα με το ποια ομάδα αντιπροσωπεύουν επιλέγουν κείμενα από τα ημερολόγια και από το θεατρικό του Ταγκόρ “Το Ταχυδρομείο” με τα οποία απαντούν στον παραληρηματικό λόγο του δασκάλου. Έτσι γεννιέται αυθόρμητα ένας διάλογος. Οι ομάδες απελευθερώνονται και μιλούν και με δικά τους επιχειρήματα. Όταν νιώσουμε ότι τελείωσε αυτός ο διάλογος, αφού έχουν ακουστεί αρκετά επιχειρήματα από όλες τις ομάδες, ο δάσκαλος σηκώνεται σιωπηλά, περνάει από όλες τις ομάδες και τους γνέφει να τον ακολουθήσουν. Τους ακολουθεί σε μια πομπή θανάτου και βγαίνουν έξω από την αίθουσα, όπου αγκαλιάζονται έτοιμοι να πεθάνουν.
Επανέρχονται στη αποστασιοποιημένη κατάσταση και μπαίνουν μέσα στην αίθουσα, όπου παρακολουθούν αποσπάσματα από την ταινία του Αντρέι Βάιντα “Η θυσία του Korczak”. Συζητούν για την ταινία και στη συνέχεια σε ολομέλεια τους διατίθενται υλικά, τα οποία έχουν την ευκαιρία να τα ξεφυλλίσουν και να κάνουν ερωτήσεις. Κλείνουμε με την αποτίμηση του εργαστηρίου και με προτάσεις προς αξιοποίηση στην τάξη από τους συμμετέχοντες.

Βιογραφικά επιμορφωτών

Μπαλντάς Χαράλαμπος

Ο Χαράλαμπος Μπαλτάς είναι δάσκαλος στο 35ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συντάκτης στο ένθετο της Κυριακάτικης Αυγής «Παιδεία και Κοινωνία» (2015/2018). Επιμελήθηκε το παιδικό έντυπο «Οι φιλίες των παιδιών» (2008/2014), το πολιτικό περιοδικό «Στίγμα» (2001/2010) και ήταν αρθρογράφος στο επιστημονικό περιοδικό «Σύγχρονη Εκπαίδευση» (2010/2012). Ήταν υπεύθυνος Αγωγής Υγείας στην Α΄ Διεύθυνση Π.Ε. Αθηνών (2010/2012). Είναι μέλος του Δ.Σ. της Εταιρίας Προστασίας Ανηλίκων Αθηνών (2016/2018). Επίσης, είναι μέλος και πρόεδρος της Παιδαγωγικής Ομάδας «Το Σκασιαρχείο – Πειραματικοί Ψηλαφισμοί για ένα Σχολείο της Κοινότητας». Έχει (συν)επιμεληθεί το βιβλίο Celestin Freinet, Θεσμική και Κριτική Παιδαγωγική (Εκδόσεις των Συναδέλφων, Αθήνα 2017).

Αλεξιάδη Κατερίνα

1. Η Κατερίνα Αλεξιάδη είναι πτυχιούχος του Τομέα Φιλοσοφικών και Παιδαγωγικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (κατεύθυνση Θεατρολογία – Μουσικολογία) και του Μεταπτυχιακού της Πολιτιστικής Διαχείρισης του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου καθώς και υποψήφια διδάκτωρ του ιδίου τμήματος. Είναι απόφοιτος του Διετούς Επαγγελματικού Κύκλου Σπουδών Μουσικοκινητικής Αγωγής C. ORFF της Σχολής Μωραΐτη.  Έχει παρακολουθήσει μαθήματα κλασικού τραγουδιού, αρμονίας της μουσικής και κλασικού και σύγχρονου χορού. Έχει συμμετάσχει σε παραστάσεις θεάτρου και χορού. Έχει εργαστεί με θεατρικές ομάδες παιδιών και έχει διοργανώσει παραστάσεις. Συμμετείχε ως μέλος της οργανωτικής επιτροπής και ως εισηγήτρια σε διεθνή συνέδρια. Έχει οργανική θέση ως φιλόλογος στο Πειραματικό Μουσικό Γυμνάσιο Παλλήνης. Από τον Σεπτέμβριο του 2014 εργάζεται στη ΔΔΕ Ανατολικής Αττικής ως Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων. Είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Εκπαίδευση & Θέατρο, του Πανελληνίου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, του Ελληνικού Συλλόγου Μουσικοκινητικής Αγωγής Carl Orff και της Παιδαγωγική Ομάδας “Το Σκασιαρχείο”.

Παπαρήγα Φωτεινή

Η Φωτεινή Παπαρήγα σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γαλλική και Γερμανική Φιλολογία, καθώς και Μετάφραση-Μεταφρασεολογία (Βασικά πτυχία και Μεταπτυχιακό). Το 2012 ολοκλήρωσε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το διδακτορικό της με θέμα « Nanos Valaoritis : Un médiateur d’impacts ». Από το 2002 εργάζεται στη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως καθηγήτρια Γαλλικών και Γερμανικών. Από το 1994 έως το 2011 υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής του λογοτεχνικού περιοδικού «Μανδραγόρας». Ασχολείται με τη διδακτική ξένων γλωσσών, τη μετάφραση, καθώς και με την ανάλυση θεμάτων λογοτεχνίας. Έχει συνεργαστεί με τους εκδοτικούς οίκους: Κέδρος, Σοκόλης, Μανδραγόρας, Γκοβόστης και το 2017 με τον γαλλικό εκδοτικό οίκο Les Hommes sans Épaules. Τα άρθρα της έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά: Μανδραγόρας, Ποιητική, Θέματα Λογοτεχνίας, Ένεκεν, Poetix, Διακείμενα, Οδός Πανός, Contact+.
Από το 2014 είναι μέλος της Παιδαγωγικής ομάδας «Το Σκασιαρχείο – Πειραματικοί Ψηλαφισμοί για ένα Σχολείο της Κοινότητας».